KANSER NEDİR?
Kanser, hücrenin
olağandışı bölünüp çoğalmasıdır. Kanserli hastalarda hücre, canlının
zararına çoğalır. Organların işlevlerini yapmalarını engeller.
Halk sağlığı yönünden kanserin önemi; hastalığın öldürücü olması ve
sık görülmesidir. Bu açıdan bakıldığında kanser hastalığı dünyanın en
önemli sağlık sorunudur.
Kanserle savaşabilmek, zararlarını
azaltabilmek için halka hastalığın önemini ve kanserle savaş yollarını
bilmek ve anlatmak gerekir.
Tıp biliminin gelişmesi,
insanların eskiye göre daha bilinçli yardım istemeleri, pek çok insanı
kanserden kurtarıyor. Gün geçtikçe, kanserden kurtulanların oranı daha
da artacaktır.
Kanser konusunda hastaya yardımcı olmak,
hastalıkla ilgili araştırmaları desteklemek, doktorların eğitimine
yardımcı olmak için 1947 yılında Ankara'da Kanser Araştırma ve Savaş
Kurumu adı ile bir dernek kurulmuştur. 1956 yılında Kanser Araştırma ve
Savaş Kurumu'nun önerisi ile Nisan ayının ilk haftası ülkemizde Kanser
Savaş Haftası olarak kabul edilmiştir. Türk Kanser Araştırma ve Savaş
Kurumu'nun çabaları ile yurdumuzda ilk kanser hastanesi, 1956 yılında
Ankara'da açıldı.
Kanser hastalığının gerçek nedeni tam
olarak bilinmemektedir. Ancak çok alkol ve sigara içenlerde, boya
işlerinde çalışanlarda, kimyasal maddelerle uğraşanlarda, güneş ve
röntgen ışınları altında uzun süre kalanlarda hastalık daha çok
görülmektedir.
KANSERİN ÖN BELİRTİLERİ
Vücudun herhangi bir yerinde nedeni bilinmeyen şişkinlikler, sertlikler, iyileşmeyen yaralar,
Vücudun çeşitli yerlerindeki benlerde ve siğillerde, renk ve büyüklük değişmeleri,
Durdurulamayan kanamalar,
Ses kısıklığı
Geçmeyen öksürük
Nedeni anlaşılamayan ateş ye zayıflama,
Büyük abdest alışkanlıklarındaki değişiklikler.
Bir hastalıktan korunmak için o hastalığın nedenlerinin bilinmesi
önemlidir. Bugün kanserin nedeni tam olarak bilinmemektedir. Kansere
karşı alınacak önlemlerde, yapılacak savaşta temel ilke; kanser
etkenlerinden kaçınmak ve hastalığın erken tanımıdır.
Tıp
biliminin gelişmesi, insanların eskiye göre daha bilinçli yardım
istemeleri, pek çok insanı kanserden kurtarıyor. Gün geçtikçe kanserden
kurtulanların oranı daha da artacaktır.
Kanserle ilgili en
küçük kuşkuya düşüldüğünde hemen doktora başvurmak gerektiğini
unutmayalım. Unutmayalım; kanserin erken belirlenmesi, iyileşmesini çok
kolaylaştırır.
Kanser hemen her organda görülmektedir. Ancak bazı organlarda daha çok dikkati çekmektedir.
Akciğer Kanseri: Ölüm oranı en fazla olan kanserdir. Sigara içenlerde daha sık görülür.
Sindirim Sistemi Kanseri: Mide ve Kalın bağırsak kanseri önemli organ kanserleridir.
Meme Kanseri: Elle tanımı yapılabildiğinden tedavi ve iyileşme oranı en çok olan kanser türüdür.
Kanserden Korunma Yolları
1-Sigara içmemek. Kanserden ölümlerin yüzde 30' undan, akciğer kanseri
vakalarının % 87'sinden sigara sorumludur. Ayrıca sigara; ağız, gırtlak,
yemek borusu, karaciğer, pankreas, mide, böbrek, idrar kesesi kanserine
de yol açmaktadır. İçinde 100'e yakın kansere yol açan madde içeren bu
sigaradan uzak durmak kanserden koruyucu önlemler arasındadır.
2-Alkol almamak ya da miktarını sınırlamak. Alkol ağız, boğaz, gırtlak,
yemek borusu, karaciğer, kalın bağırsak, pankreas ve meme kanserinin
bilinen sebeplerindendir. Özellikle sigara ile beraber alkol almak
kanser riskini oldukça artırmaktadır.
3-Radyasyondan uzak
durmak. Güneş ışığına yani ultraviyole B ışınlarına uzun süre maruz
kalmak deri kanserine yol açmaktadır. Uzun süre solaryuma girmek de
kanser riskini artırmaktadır. Yaz aylarında 11.00- 16.00 saatleri
arasında doğrudan güneş ışığından uzak kalınmalı ve koruyucu kremler
kullanılmalıdır.
4-Enfeksiyonlardan korunmak. Dünyada tüm
kanserlerin 1/5'i kronik enfeksiyonlara bağlıdır. Human Papilloma virüsü
rahim ağzı kanserine, Hepatit B virüsü karaciğer kanserine neden
olmaktadır. Ayrıca AIDS hastalığı olanlarda birçok kanser daha fazla
görülmektedir. Güvenli bir cinsel yaşam ve aşılanma ile bu
enfeksiyonlardan ve kanserden korunulabilir.
5-Sağlıklı
beslenmek. Kanser riskini artıran gıdalardan uzak durmak, kısa zamanda
yüksek ateşte pişirme gibi yöntemlerden kaçınmak önemlidir. Kanserle
savaşan besin ögeleri içeren gıdalar tüketilmeli, günde en az 2-2.5
litre su içilmelidir. Sucuk, salam, sosis gibi işlenmiş et ürünlerinden
uzak durulmalıdır. Günde 2-3 gramdan fazla tuz tüketmemek gerekir. Fazla
kırmızı et tüketimi, kalın bağırsak kanseri riskini artırdığı için
haftada en fazla yarım kilo kırmızı et tüketilmeli, bunun yerine; balık,
tavuk, hindi gibi beyaz etler tercih edilmelidir. Bakla, kuru fasulye,
nohut, börülce, mercimek gibi bitkisel proteinler sofralardan eksik
olmamalıdır. Şeker ve yağ tüketimine de dikkat edilmelidir. Günde en az 5
porsiyon sebze ve meyve yenilmelidir. Ispanak, kara lahana, brokoli,
pazı, marul gibi koyu yeşil; domates, pancar, nar gibi koyu kırmızı;
havuç, bal kabağı, kayısı gibi koyu sarı-turuncu; kırmızı lahana,
patlıcan gibi mavi-mor; sarımsak, soğan gibi beyaz sebzeler meyveler ile
beslenilmeli yani sofralar renkli olmalıdır. İşlenmiş tahıl ürünleri
yerine tam buğday, tam çavdar, tam yulaf tercih edilmeli yani kanserden
koruyucu besinleri almak için "tam" beslenilmelidir.
6-Egzersiz
yapmak. Her gün düzenli olarak en az 30 dakika egzersiz yapanlarda;
meme, kalın bağırsak, rahim ve prostat kanseri daha az görülmektedir.
7-Kilo dengesini korumak. Aşırı kilolar başta meme kanseri olmak üzere;
kalın bağırsak, rahim, yemek borusu, böbrek, pankreas, prostat ve
yumurtalık kanseri ile çok yakın ilişkilidir. Kilo vermek ile kanser
riski belirgin olarak azalmaktadır.
8-Kanserin erken belirti ve
bulgularını bilmek. Açıklanmayan kilo kaybı, ateş, halsizlik, ağrı,
deri değişiklikleri, bağırsak ve idrar alışkanlıklarındaki
değişiklikler, beklenmedik ve anormal kanamalar ile akıntılar,
iyileşmeyen yaralar, vücutta ele gelen kitleler, şişlikler, yutma
güçlükleri, hazımsızlık ve ses kısıklığı kanserin belirtileri olabilir.
Bu belirtiler fark edildiğinde en kısa zamanda doktora başvurulmalıdır.
9-Kanser riskini bilmek ve kanser tarama programlarına girmek. Kişide
herhangi bir şikayet olmasa bile, belli yaşlarda yapılan tarama testleri
ile kanser erken evrede saptanabilmektedir.
10-Stresle başa
çıkmak. Stres, dolaylı olarak kanseri tetikleyebilmektedir. Egzersiz,
meditasyon, danışmanlık ve konuşma tedavileri, grup terapileri, sosyal
destek, depresyon ve anksiyete giderici ilaçların kullanımı gibi
yaklaşımlar stresle başa çıkmak için önemli yöntemlerdir.