Vitaminlerin yararları nedendir?
Vitamin ve mineraller vücudun normal fonksiyonlarının yerine
getirilmesinde, büyüme ve gelişiminde çok önemlidir. Az miktarlarda
yeterlidirler. Gebelikte anne yanında bebeğin gereksinimleri nedeniyle
annede sıklıkla yetersizlik görülebilir ve bu durum yalnız annenin değil
bebeğin de sağlığını olumsuz yönde etkileyebilir. İçeriğinde sebze,
meyve, yağsız kırmızı et, beyaz et ( kümes hayvanları ve balık), süt ve
süt ürünleri, bakliyat ve tam tahıllı ekmek bulunan sağlıklı diyetlerle
beslendiğinizde ihtiyacınız olan vitaminleri alabilirsiniz.
Aşağıdaki tabloda bazı vitaminlerin vücuttaki işlevleri, günlük ihtiyaç miktarları ve bulunduğu besinler verilmiştir.
Vitamin/Mineral:
Yararları:
Nerede bulunur:
Vitamin A & Beta karoten (770 mcg)
Kemik ve diş gelişimine yardımcıdır
Karaciğer, süt, yumurta, havuç, ıspanak, yeşil ve sarı sebzeler, brokoli, patates,kabak, sarı meyveler
Vitamin D (5 mcg)
Vücudun kalsiyum ve fosforu kullanmasına yardımcı olur, kemik ve dişleri güçlendirir
Süt, yağlı balıklar, güneş ışığı
Vitamin E (15 mg)
Vücut bütünlüğünü korur, kas ve kan hücreleri tarafından kullanılır
Bitkisel yağlar, buğday tohumu, fındık, ıspanak, tahıllar
Vitamin C (80 - 85 mg)
Antioksidan, doku hasarını önler, demir emilimine yardımcı olur, bağışıklık sistemini güçlendirir
Narenciye, biber,bezelye, çilek, papaya, patates, brokoli, domates
Tiamin/B1 (1.4 mg)
Enerjiyi arttırır, sinir sistemini düzenler
Tam tahıl, hububat, buğday tohumu, et, yumurta, pirinç, çilek, fındık
Riboflavin/B2 (1.4 mg)
Enerji sağlar, cilt ve göz sağlığı için yararlıdır
Et, kümes hayvanları,balık, hububat, yumurta, süt ürünleri
Niasin/B3 (18 mg)
Cilt, sinir sistemi, sindirim sistemi sağlığı için gerekli
Yüksek proteinli gıdalar, tahıllar, ekmek, etler, balık, süt, yumurta, yer fıstığı
Piridoksin/B6 (1.9 mg)
Kırmızı kan hücrelerinin oluşumuna yardım eder, sabah kusmalarının önlenmesinde yardımcıdır
Tavuk, balık, sakatat, yumurta, soya fasulyesi, havuç, kabak, bezelye,
ıspanak, buğday, ayçiçeği tohumu, muz, fasulye, brokoli, kahverengi
pirinç, yer fıstığı, ceviz
Folik Asid/Folat (600 mcg)
Plasentayı destekler, omurilik defektlerini önler
Portakal, çilek, yeşil yapraklı sebzeler, pancar,tahıllar, fasulye, fındık, brokoli
kalsiyum (1,000 - 1,300 mg)
Kemik ve diş sağlığı, kan pıhtılaşmasını önler, kas ve sinir fonksiyonlarına yardımcı
Yoğurt,süt,peynir, kalsiyumdan zenginleştirilmiş gıdalar soya sütü gibi, koyu yeşil yapraklı sebzeler
Demir (27 mg)
Anemiyi, düşük doğum ağırlıklı bebek doğumunu, erken doğumu önler
Kırmızı et, kuru baklagiller, ıspanak, kurutulmuş meyveler, demir içeriği zenginleştirilmiş yulaf ve buğday unu
Protein (71 mg)
Amino asit yapımını sağlar, hücreleri onarır
Çoğu hayvansal gıda, et, yumurta, süt ürünleri,fasulye, fındık
çinko (11-12 mg)
İnsülin ve enzimlerin yapımına yardımcı
Kırmızı et, fasulye, fındık, tam tahıl, süt ürünleri
2. Gebelikte mutlaka vitamin desteği alınmalı mı?
Dengeli beslenen kişiler günlük ihtiyaçlarının büyük kısmını besinlerden
sağlayabilirler. Vitamin içeren ilaçların kullanımı hiçbir zaman
sağlıklı bir diyetin yerini alamaz, diyeti destekleyicidir. Düşük
sosyoekonomik düzey, yeme bozuklukları, yetersiz ve özel diyet
uygulamaları ( vejeteryanlar), sindirim sistemi hastalıklarına bağlı
emilim bozuklukları ( kron hastalığı gibi), önceki gebeliğinde merkezi
sinir sistemi anomalisi öyküsü olanlar, çoğul gebeliği olanlar vitamin
ve mineral desteği almalıdır.
Bazı vitamin ve minerallerin yetersiz alımının gebelikte anne ve bebek
için kötü sonuçlara neden olduğu bilinmekle beraber (örneğin E ve C
vitamini eksikliğinde gebelik zehirlenmesi ve düşük doğum ağırlıklı
bebek doğurma olasılığının artması gibi) vitamin takviyesinin bu
problemleri azalttığına ilişkin yeterli kanıt yoktur. Fakat günlük 60mg
demir ve 400mg folik asit alımı annede anemiyi önler, gebelik
sonuçlarına etkisi tartışmalıdır.
3. Vitamin takviyesini nasıl alabilirim?
Günlük gereksinimlere göre hazırlanmış ilaçlar mevcuttur. Bu konuda
doktorunuzdan yardım alabilirsiniz. Dengeli beslenme ile ilgili Diyet
bölümümüze başvurabilir, gebe polikliniğimizce düzenlenen haftalık
bilgilendirme toplantılarına katılabilirsiniz.
4. Vitaminlerin zararları var mı?
Yüksek dozda kullanıldıklarında zararlı olabilir. Özellikle A
vitamini günlük 5000IU den fazla alındığında anomalilere yol açabilir.
5. Folik asit almalımıyım?
Folik asit merkezi sinir sistemi anomalilerinin engellenmesinde
yararlıdır, tartışmalı olmakla beraber yarık damak- dudak ve bazı
doğuşsal kalp problemlerinin önlenmesinde de yararlı olduğu ileri
sürülmektedir. Planlanan gebelikten 1-3 ay önce başlanarak ilk 3 ay
günlük 400mg folik asit takviyesi önerilmektedir. Daha önce merkezi
sinir sistemi anomalili bebek öyküsü olanlar, genetik olarak folik asit
metabolizma bozukluğu olanlar ve antikonvulzan (epilepsi ilacı) ilaç
kullananlarda günlük folik asit alımı 5gr olarak önerilmektedir.