Soru 1: Gebelik sırasında kalp ve damar sisteminde normal olarak görülen değişiklikler nelerdir?
Cevap 1: Gebelikte gebeliğin ilk 20 hatasında daha belirgin olmak üzere
kan hacmi artar. Kanın sıvı kısmı şekilli elemanlarına göre daha
belirgin artığından kan sulanmış olur. Kan hacminin artması ile birlikte
kalp atım hacmi %30-50 oranında artar. İstirahat kalp hızı 10-20/dakika
atım artar. Gebelikte kan basınca 2. trimestıra kadar düşme eğiliminde
olup son üç ayda gebelik öncesi değerlere döner.
Soru 2: Doğum sırasında kalpte görülen değişiklikler nelerdir?
Cevap 2: Doğum süreci ve doğum, rahim kasılması sırasında belirgin olmak
üzere kalp atım hacmi ve arteriyel kan basıncı artar. Özellikle ağrının
tetiklediği kalp hızının yükselmesi nedeni ile oksijen tüketiminde
artma meydana gelir. Bu nedenle yüksek riski hastalarda kalp ile ilgili
istenmeyen ve hayati tehlike oluşturabilecek olayların görülme sıklığı
bu dönemde artar.
Soru 3: Kalp hastalığı olan gebelerde risk nasıl belirlenir?
Cevap 3: Kalp hastası olan gebelerin risklerin belirlemesinde fonksiyonel kapasiteleri değerlendirilir.
Fonksiyonel kapasite; hastaların günlük efor kapasiteleri değerlendirilerek 4 sınıfa ayrılır.
Sınıf 1: Günlük aktivitelerinde kısıtlama olmayan hastalar.
Sınıf 2: İstirahat ve hafif efor ile herhangi kısıtlama olmayan, belirgin eforla sıkıntı hisseden hastalar.
Sınıf 3: Hafif eforla sıkıntısı olan ancak istirahat halinde sıkıntısı olmayan hastalar.
Sınıf 4: İstirahat halinde sıkıntısı olup günlük aktivitelerini yapamayan hastalar.
Sınıf 3-4 fonksiyonel kapasitesi sahip bireyler yüksek riskli olarak
değerlendirilir. Bu bireylere gebelik ve gebeliğin devamı önerilmez.
Soru 4: Doğuştan kalp hastalıklarında gebelik nasıl seyreder?
Cevap 4: Doğumsal kalp hastalığı olan gebenin fonsiyonel kapasitesi
sınıf 3-4, siyanoz (dudak, el ve ayaklar morluk olması) varsa, akciğer
damar basıncı yükselmiş ve sol odacık akım yolunda ciddi daralma varsa
yüksek riskli olup gebelik önerilmemektedir.
Akciğer damar basıncı normal veya hafif yüksek, kapaklarda hafif veya
orta dereceli yetmezlik olması, fonksiyonel sınıfı iyi ( sınıf 1-2), sol
odacık akım yolunda hafif darlık olan hastalar gebeliği iyi tolere
ederler. Siyanotik doğuştan kalp hastalarında %45, siyanoz olmayan
doğuştan kalp hastalıklarında %20 bebek kaybı bildirilmiştir. Erken
doğum, düşük ağırlıklı bebek doğum riski yüksektir. Bebekte doğumsal
kalp hastalığı riski de yüksektir.
Soru 5: Kalp kapak hastayım. Gebelik düşünüyorum. Ne yapmalıyım ?
Cevap 5: Gebelik öncesi ekokardiyografik değerlendirme yapılarak gebelik
ve riskleri hakkında bilgilendirildikten sonra gebelik planlamak
gerekmektedir. Kapak yetmezliği olan hastalar gebelik sırasında damar
direncinin azalması nedeni ile hafif ve orta dereceli kapak yetmezliği
olan hastalar gebeliği iyi tolere ederler. Fonksiyonel kapasitesi kötü
(sınıf 3-4 ) ve ciddi kapak yetmezliği olan hastalara gebelik
önerilmemektedir. Kalp kapaklarında darlık olan hastalarda gebelik
sırasında kan hacminin artması ve damar direncinin azalması nedeni ile
gebelik iyi tolere edilmez. Hafifi derece kapak darlığı olan fonksiyonel
sınıfı iyi bireylere gebelik önerilir. Orta-ciddi derecede kapak
darlığı olan bireylere gebelik öncesi balon tedavisi (özellikle mitral
kapak darlığı için) sonrası gebelik önerilir.